Medezeggenschap en toezicht:
een sterke combinatie

Medezeggenschap en good governance

Naast aandeelhouders zijn medewerkers belangrijke stakeholders: zij hebben het recht om invloed uit te oefenen op het bestuur van hun onderneming. Zo zijn voor de vertegenwoordigers van werknemers, de medezeggenschapsraden, verschillende rechten vastgelegd. Dit kan de bestuur van de organisatie zeer ten goede komen. Wat zijn die rechten? Hoe draagt dit bij aan ‘good governance’? En hoe verloopt dit in de praktijk?

Om de arbeidsmarkt te laten mee-ademen met maatschappelijke ontwikkelingen moeten oude systemen worden doorbroken. Hoe kunnen bestuurders, commissarissen en ondernemingsraden samen bouwen aan de toekomst van werk? Met elkaar over de grenzen kijken, de ‘plek der moeite’ opzoeken en werken aan empathisch vermogen, zo bleek tijdens het jaarcongres van de Alliantie Medezeggenschap & Governance.

NXP Semiconductors Netherlands BV heeft de Driehoek 3D Trofee gewonnen. Dit is de prijs voor de organisatie met het beste overleg in de Driehoek medezeggenschap, toezicht en bestuur.

Het onderwerp diversiteit en inclusie ontbreekt nog te vaak op de or-agenda. Dat blijkt uit een survey van de Nederlandse Vereniging voor Medezeggenschap (NVMz) en SBI Formaat. Jammer, vinden NVMz-voorzitter Shirley Mathoera en SBI

De Alliantie Medezeggenschap & Governance (AMG) heeft drie organisaties genomineerd voor de Driehoek 3D Trofee 2023/2024, de prijs voor organisaties met robuust en inhoudelijk overleg tussen de medezeggenschap en de raad van commissarissen of raad van toezicht en het bestuur/de directie.
Op 21 juni 2023 vond het Symposium Morele dilemma’s in de boardroom plaats in het SER-gebouw in Den Haag. Het was georganiseerd door de Alliantie Medezeggenschap en Governance & TIAS School for Business and Society. Aanleiding was het verschijnen van het boek Morele Dilemma’s in de Boardroom van prof. dr. Mijntje Lückerath-Rovers.
Kijk nu het webinar van 23 november 2021 terug: AMG Online Jaarcongres met als thema: Duurzaamheid; halen we het akkoord van Parijs? Hoe behandelt de governancedriehoek de toenemende eisen aan de organisatie.

De Sociaal-Economische Raad (SER), Nationaal Register (NR), Stichting MultiNationale Ondernemingsradenoverleg (MNO) en Strategic Management Centre (SMC) presenteerden op 19 mei 2021 binnen de Alliantie Medezeggenschap en Governance (AMG) een uniek onderzoek over de specifieke uitdagingen voor (ra

Het bevorderen van diversiteit en inclusiviteit is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van bestuurders, commissarissen en ondernemingsraad, zo kwam naar voren tijdens het vijfde congres van de Alliantie Medezeggenschap & Governance. ‘Vraag niet wat je organisatie kan doen, vraag wat je zélf kunt doen.’

Eind 2019 neemt Trude Maas afscheid als voorzitter van de Alliantie Medezeggenschap en Governance. Deze alliantie versterkt sinds vijf jaar de ‘driehoekdialoog’ tussen ondernemingsraad, bestuurder en toezichthouders.

'Het debat over de noodzaak van dialoog tussen ondernemingsraad (OR), bestuur en commissarissen had vijf jaar geleden zeker een impuls nodig’, zegt Trude Maas. ‘Iedereen zat in z’n eigen bubbel en de drie partijen praatten maar heel weinig gezamenlijk. Met de Alliantie Medezeggenschap en Governance (AMG, zie kader) wilden we daarin een doorbraak forceren. Geen gesprek vanuit de eigen posities en instituties meer, maar samen om tafel, vanuit een gezamenlijke verantwoordelijkheid en met respect voor ieders rol.’ Maas, met ervaring als commissaris en toezichthouder bij meerdere bedrijven en organisaties, was de afgelopen vijf jaar voorzitter van de AMG. Tijdens de lustrumviering in december draagt ze het stokje over aan haar opvolger.

Verslag congres 12 december 2018 'Maatschappelijke verantwoordelijkheid: Nieuwe regels, een nieuw gesprek?' Tijdens deze middag deelden de heren Kim Putters, directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau en Camiel Selker, medeoprichter en partner van Focus Orange en co-auteur van het boek “Bovenbazen”, hun kennis en observaties met ons. De deelnemers werden actief betrokken in het gesprek over de relatie tussen organisatie, maatschappij (sociaal contract) en topbeloning.

Binnen het kader van de onderlinge relatie tussen medezeggenschap, toezicht en bestuur draaide deze keer alles om het thema “Stakeholders in (on)balans, nu en in de toekomst”. Daarbij werd ook ingegaan op de rol van de actieve aandeelhouders. Tijdens deze middag hebben Mariëtte Hamer (voorzitter SER), Jaap Winter (voorzitter CvB van de Vrije Universiteit Amsterdam) en Garmt Louw (voorzitter Eumedion, belangenorganisatie van institutionele beleggers) hun observaties gegeven over de verhouding tussen de verschillende stakeholders, onder leiding van dagvoorzitter Trude Maas (voorzitter Alliantie Medezeggenschap en Governance). Daarnaast werd de Driehoek 3D-Trofee uitgereikt aan KPN, een prijs voor de organisatie waar medezeggenschap en de raad van commissarissen of raad van toezicht en de raad van bestuur het best met elkaar samenwerken. Er waren drie bedrijven genomineerd. Naast KPN waren dat zorginstelling De Lichtenvoorde en Danone Nederland. 

Na een succesvol eerste congres over de samenwerking tussen medezeggenschap, toezicht en bestuur, organiseerde de Alliantie Medezeggenschap en Governance (AMG) op 14 december 2016 opnieuw een nationaal congres.

De inauguratie van de OR is een goed moment om over een breed spectrum informatie te verzamelen over de eigen organisatie. Dat zal in de eerste plaats zijn via de bestuurder zelf. Het vormt echter ook een natuurlijk moment om met de toezichthouders te spreken.  (bron OR Rendement, 2014-10)

Daarvoor zijn niet zozeer nieuwe regels nodig, maar wel een cultuurverandering, aldus bestuurders, commissarissen, werkgevers, vakbonden en ondernemingsraden tijdens een besloten bijeenkomst bij de SER.

De morele verontwaardiging over de hoge beloning van topbestuurders is groot. De OR wordt vaak opgeroepen om daar namens de werknemers met de bestuurder de discussie over aan te gaan. Het schort bij veel OR-en echter aan de benodigde kennis.

Corporate governance gaat over het bestuur van de organisatie en het toezicht daarop. Als dit goed georganiseerd is dan zorgt de balans tussen bestuur en toezicht voor ‘good governance’. Daarbij moeten wel de belangen van álle stakeholders in de organisatie worden meegewogen.

Bevoegdheden van RvC en OR kunnen een stevige overlap tonen. Voordat het toezichthoudend orgaan toe komt aan een finale afweging over tal van belangrijke onderwerpen is afstemming met diverse relevante partijen, onder meer de OR, noodzakelijk. Om welke besluiten gaat het eigenlijk?

Sinds 2013 gelden er meer beperkingen ten aanzien van het aantal te vervullen (neven)functies bij grote rechtspersonen en streefcijfers voor de man/vrouwverhouding in de boardroom. Welke zijn dit precies?

Ondernemingsraden weten lang niet altijd hoe de zeggenschapsverhoudingen in een internationaal concern liggen. Met een wijziging van de Wet op de Ondernemingsraden in 2013 is het informatie van de OR uitgebreid om hierin verbetering aan te brengen.

Diverse branche-cao’s, vooral in de not-for-profit sectoren, bevatten bepalingen waarin rechten voor de ondernemingsraad zijn geregeld in relatie tot het toezicht in de organisatie.  Naast de cao hebben verschillende branches codes gericht op ‘good governance’, die ondernemingsraden eveneens hand

De WOR geeft voor de overlegvergaderingen over de algemene gang van zaken een verschijnplicht van leden van het toezichthoudend orgaan aan. Dit geldt ook bij de overlegvergadering ter bespreking van een adviesaanvraag.

De kwaliteit van toezicht is de laatste jaren stevig onderwerp van discussie. Betrokkenheid van werknemersvertegenwoordigers kan een goede bijdrage leveren. Toch gebeurt dat nog te weinig. Wat is de meerwaarde van een actieve rol van de or? En wat zijn de belemmeringen?

Ondernemingsraden kunnen wel degelijk serieus werk maken van de relatie met de toezichthouder.